• Finland
  • +358 (0)50 4625 675

ArtRadius Saksala

 

international artist-in-residence program in rural Finland

SAKSALA IN THE PRESS

FIN-E-Zine - FINLANDSITE

  • Saksala in the press - INDEX
  • FIN-E-zine jaargang 5-1 20 maart 2006
    •

    FIN-E-Zine 20 maart 2006

    In de Fin-E-zine van de FINLAND Site van 20 maart staat een interview met Marja de Jong.

    In combinatie met een ander project, kwamen we in contact van Marja de Jong. Marja de Jong is al enige tijd de drijvende kracht achter Saksala ArtRadius, een bijzonder kunstcentrum bij Haukivuori in Finland.

    Op Wereldpagina wordt het kunstcentrum als volgt beschreven: Haukivuori Saksala ArtRadius (website) Bovenop de Saksalanharju ligt het internationale kunstcentrum Saksala ArtRadius. Dit kunstcentrum is een initiatief van de Nederlandse kunstenaar Marja de Jong en is gestart in 2004. Het centrum bestaat uit het AllaprimA museum voor kindertekeningen en jonge kunst, het FOAM openair museum voor beeldhouwkunst, een initiatief van de Nederlandse kunstenaar Lucien den Arend, ateliers en werkplaatsen, een kinderbouwbos, een residence met 6 studio's en een kleine eenvoudige camping. Het art-centre is opgezet vanuit de gedachte kunstenaars, amateur kunstenaars, kunstliefhebbers en kinderen de gelegenheid te bieden te werken, inspiratie op te doen, met elkaar te discussiëren en te ervaren dat kunst een wezenlijk deel van het menselijk bestaan is. Gedurende de zomermaanden bestaat de mogelijkheid schildercursussen te volgen waarbij het Finse landschap en het Finse licht als uitgangspunten dienen. Vanuit het kunstcentrum kunnen tochten ondernomen worden om de omgeving te ontdekken.

    We stelden Marja enkele vragen.

    Een Nederlandse in Finland. Hoe is dat zo gekomen?
    Bij toeval. Ik heb nooit de drang gehad mij ergens anders te vestigen dan waar ik al sinds mijn kinderjaren woon. Niet dat ik gehecht was aan de plaats Zwijndrecht, maar ik voelde mij zeer verbonden met het huis (mijn ouderlijk huis) waar ik al sinds 1958 woonde.

    Ik had daar in de loop der jaren van alles aan verbouwd, een groot atelier/serre (30 m²) aan de achterkant, een bijzondere kelder/galerie (35 m²) onder het huis en zo ingericht dat het paste als een maatkostuum.

    Mijn werk was aan huis, mijn atelier en de AllaprimA Art school die ik in 1970 ben begonnen. Al met al een prima plek en fijn werk en niets om het verlangen te hebben een groot avontuur te beginnen. Ik was altijd zo honkvast dat zelfs vakanties niet aan mij besteed waren. Niet te lang van huis en snel weer terug.

    Toen gingen vrienden van mij op zoek naar huizen in Finland. Marjo is Finse en haar man Lucien een Nederlandse beeldhouwer. Terwijl zij op zoek waren keek ik belangstellend mee naar het aanbod op internet. Ik werd gegrepen door de mogelijkheden die er waren, grote panden, zoals scholen, ziekenhuizen, bejaardenhuizen en fabrieken voor een betrekkelijk lage prijs. Veel kleine gemeentes zitten met een overschot aan scholen, stations e.d. en kunnen ze aan de straatstenen niet kwijt. Zo belandde ik in Haukivuori en heb ik daar kunstcentrum Saksala ArtRadius opgericht.

    U richtte in 2003 Saksala ArtRadius in Haukvuori op. Wat is dit precies? Wat kan men daar doen?
    Ik zag hier allerlei nieuwe mogelijkheden en heb eigenlijk heel snel het besluit genomen de gok te wagen en binnen een jaar zat ik in Finland in een voormalig bejaardenhuis van 2000 m² op een stuk grond van 5 ha. Het geheel ligt op een grote oerrots en er zijn akkers en bossen omheen. Het uitzicht en de ruimte, zowel binnen als buiten was het eerste dat mij aantrok. Voor ik er ook maar was geweest, had ik op basis van de plattegronden al allerlei ideeën ontwikkeld. Sommige zijn inmiddels verwezenlijkt en andere zijn gewijzigd, omdat de situatie dat vroeg. Het basisidee is gebleven, een kunstcentrum op te richten waar zoals vanzelf spreekt kunst centraal staat, maar kunst op verschillende niveau’s en vanuit verschillende standpunten. Kunstenaars, amateur kunstenaars, zomer- en wintergasten, bezoekers van tentoonstellingen, kunstonderwijs, kunstonderzoek, symposia, kunstopdrachten, -ontwerpen en alles wat daar maar mee te maken kan hebben. Wisselwerking op allerlei niveau’s tussen kunstenaars, bezoekers, kunstliefhebbers en kinderen, het kan allemaal gebeuren.

    Het kunstcentrum bestaat uit het AllaprimA museum voor hedendaagse kunst, kindertekeningen en jonge kunst, het FOAM ArtRadius sculpture park, ateliers, residence met (nu nog maar) 6 ruime studio’s, een galerie een kunstwinkeltje en een bibliotheek met een grote verzameling kunstboeken en plaatwerken.

    Het gebouw was in een zeer slechte staat van onderhoud en dankzij een grote subsidie was het mogelijk een groot deel te verbouwen. Doordat het dat helemaal vernieuwd moest worden, was het niet mogelijk binnen alles in een keer af te krijgen, maar ik heb de tijd en het voordeel van in etappes werken is dat je de tijd krijgt je plannen bij te stellen en af te stemmen op wat er gebeurt.

    Er zijn mogelijkheden voor kunstenaars om voor korte of langere tijd te verblijven en te werken. Er zijn mogelijkheden voor zomer- en wintergasten om tijdens een verblijf schildercursussen te volgen, naast een verkenning van de omgeving.

    Verder worden er tentoonstellingen georganiseerd, nu loopt de tentoonstelling ‘a view on children’s paintings’ met lezingen en workshops (tot 12 februari). Volgende maand is er een tentoonstelling met mijn eigen werk (tot 8 januari) en daarbij is het beeldenpark het hele jaar door open en te bezoeken. Voor kinderen is het kinderbouwbos in ontwikkeling. Deze winter gaan enkele kunstenaars aan de slag met kinderen van de plaatselijke school.

    Er loopt een inschrijving voor ideeën voor een kunst labyrinth van 1 hectare en er verblijven komende winter kunstenaars uit Thailand, Kameroen, Australië en de VS in het artist-in-residence programma. Komend voorjaar gaat het 2e symposium van start getiteld: ‘HOMO ERECTUS’ en in de maand juni/juli worden speciaal cursussen voor leerkrachten basisonderwijs georganiseerd (zelf werken en informatie verwerven over werken met kinderen).

    Er kan dus op allerlei manieren gewerkt en geleefd worden in het kunstcentrum. Belangrijk is te weten dat het juist de wisselwerking tussen de verschillende groepen is die centraal staat.

    U bent zelf ook kunstenares? Waarin bent u gespecialiseerd?
    Ik ben schilder en werk meestal in olieverf en acryl. Daarnaast maak ik mono-types, een druktechniek waar ik mijn eigen manier van werken in heb gevonden.

    Het feit dat ik kunstenaar ben maakt de gedachte achter het kunstcentrum extra bijzonder. Natuurlijk moet er verdiend worden, maar dat is niet het doel, alleen een middel om het werkelijke doel, kunst te verwezenlijken.

    Voor mijzelf geldt dat ik het gevoel heb aan een machtig kunstwerk bezig te zijn. Je begint blanco en al werkend ontstaat en verandert het beeld, een machtig gevoel en je krijgt er nooit genoeg van.

    Is het correct als ik veronderstel dat onderwijs geven in combinatie met kunst als een rode draad door uw leven loopt?
    Inderdaad, tot mijn eigen verwondering heeft het lesgeven mij altijd in zijn greep gehouden. Eerst werkend met jonge kinderen, later als tekendocent op een opleiding voor kleuterleidsters en aansluitend op de PABO en gelijktijdig in mijn eigen AllaprimA Art School. Werken met mijn eigen groepen heeft mij de gelegenheid gegeven zo te werken vanuit het beeldende. Ik weet weinig van kinderen, maar heel veel van schilderende en tekenende kinderen. Het is boeiend te merken dat je eigen grenzen ook voor een deel hun grenzen zijn en door zelf te groeien zij ook meer kansen krijgen. Tijdens mijn jaren op de PABO heb ik geprobeerd dit over te dragen op mijn studenten. Bij een aantal ben ik daarin geslaagd, maar er zullen er zijn die het allemaal wel erg vermoeiend hebben gevonden en teveel werk.

    Nu werk ik in Finland in mijn eigen kunstcentrum en ik merk dat ik ook nu weer betrokken ben bij het lesgeven (ook met volwassenen). Er verandert op zich dus weinig, maar er zijn wel weer nieuwe gezichtspunten en die zijn zeer uitdagend en ik heb nog geen idee hoe het zich allemaal zal ontwikkelen. Het blijft dus schilderen.

    Wat zijn de verschillen en wat zijn de overeenkomsten tussen Nederland en Finland?
    Er is meer overeenkomst tussen Nederland en Finland dan je op het eerste gezicht zou denken. Mij doen veel dingen denken aan de jaren vijftig, toen was ik een kind en het is aardig als volwassene er weer een stuk van terug te vinden. Het zal ook hier verdwijnen, maar het zal toch anders gaan, omdat dit land een andere geschiedenis heeft en ook een andere inslag.

    Ik wist totaal niets van Finland, was er nog nooit geweest en had geen idee wat ik er zou vinden. Ik voel mij er thuis en op mijn plaats, dat zegt waarschijnlijk meer over mij dan over het land, maar anders kan ik het niet onder woorden brengen.

    Verder houd ik mij niet zo bezig met de overeenkomsten en verschillen en dat maakt dat ik onbevangen mijn weg kan proberen te vinden in dit ‘vreemde’ land. Door in een nieuwe omgeving terecht te komen worden vanzelfsprekende dingen weer opnieuw zichtbaar en dat fascineert mij elke dag weer.

    Wat mist u het meest en wat mist u absoluut niet aan Nederland?
    Het is vreemd maar alhoewel ik daar vaak over nadenk heb ik daar niet echt een idee van. Drop, hagelslag en pindakaas zou je moeten noemen, maar dat is geen gemis. Familie en vrienden zie je niet meer zo vaak, maar tegenwoordig is contact zo eenvoudig en gelukkig staan ze regelmatig op de stoep. Zelf ga ik weinig naar Nederland en dan heb ik heimwee naar huis (Finland) dus dat zegt alles denk ik.

    De toekomst...ooit nog terug naar Nederland?
    Je weet het nooit, maar zoals het er nu naar uitziet, waarschijnlijk niet. Zelfs als ik om welke reden dan ook zou moeten stoppen met het kunstcentrum zie ik niet in waarom ik Finland zou moeten verlaten. Zoals gezegd, voel ik mij hier op mijn plaats en zolang dat het geval is blijf ik waar ik ben.

    Ik vraag u hieronder te reageren op enkele woorden:

    o sauna
    Die moet je hebben, maar bij mij ontbreekt die nog. Er was een sauna, maar elektrisch en dat zegt mij niets. Ik heb een sauna buiten gepland. Verder ga ik regelmatig bij mijn Finse vrienden naar de sauna en dan geef ik de voorkeur aan een echte rooksauna met een onderdompeling in het meer (zelfs in de winter)

    o Finse keuken
    Net zoiets als de oude Nederlandse, er zijn wat specialiteiten zoals de rijstebroodjes met ei en pulla (zoete broodjes) Er is hier trouwens een grote sortering aan brood en ook roggebrood.

    o drank
    Nu moet ik zeggen duur en dat is waar, duurder dan in Nederland en wat mij betreft prima. Gewoon wat minder drinken is uitstekend. Drank is wel een probleem, veel Finnen zijn snel dronken.

    o rust
    Een zegen

    o winter
    Heerlijk, een van de aantrekkelijke kanten van Finland, echte winters. Het gezeur over kou en dat het donker is is en veel minder waar dan gedacht en voor mij ook geen probleem. Je merkt wel dat het leven in de winter een ander tempo heeft dan in de zomer.

    o zomer
    Ook dit is heerlijk, veel licht en vooral het voorjaar geeft enorm veel energie. Er zijn veel weken op deze breedtegraad dat het 24 uur licht is en dat maakt dat je veel minder slaap nodig hebt, vandaar die energie. Toch verlang ik in de zomer naar de winter, met het licht van de sneeuw en die schitterende sterrenhemels.

    o herfst
    Kort en met prachtige kleuren zeker dit jaar [2005, red.].

    o lente
    Kort en hevig. Er was een kunstenaar dit voorjaar, die helemaal uit zijn dak ging toen hij ontdekte dat hij ’s morgens nog door de bijna kale taken van een stel bomen kon kijken en ’s avonds was dat over, zo snel dus.

    o midzomernacht
    Heel bijzonder, dit jaar doorgebracht met het maaien van het gras en je verliest je gevoel voor tijd. Er worden grote vuren gestookt en natuurlijk worstjes gebraden en veel gedronken, maar het is heel geanimeerd.

    o vakantiehuisje
    Geen Fin zonder zomerhuisje, maar ik zou niet weten wat ik er mee moet. Ik heb aan één huis altijd genoeg gehad.

    Slotopmerking
    Wat mij opvalt telkens weer is dat zaken die in Nederland alleen bij gespecialiseerde zaken te koop zijn, zoals Arabia servies, hier gewoon in de supermarkt te koop zijn. In veel wegrestaurants eet je ook van teema borden van Arabia. En veel Finnen zijn op de hoogte van hun culturele erfgoed, weten namen en houden van hun ontwerpen.

    De snelheid waarmee achter de waan van het nieuwe ontwerp wordt aangelopen is hier een stuk minder, de keuze is beperkter en de wijzigingen minder snel. Voor sommigen niet iets om naar te verlangen, maar het geeft minder het gevoel in een wegwerp maatschappij te leven.

    information |Marja de Jong | mobile 00358 (0)50 4625 675 | info@arefs.org |

    copyright
    zoeken
    zomergasten
    kunstenaars
    omgeving
    email
    art links
    HOME
    search
    summer­guests
    artists
    surroundings
    email
    links
    privacy
    etsi
    kesävieraat
    taiteilijat
    ympäristö
    email
    support
    also visit
    AllaprimA | AREFS | 14square | Marja de Jong | ArtRadius | Lucien den Arend | St Ives Net / Selected Art

    ©2004-2011 Saksala ArtRadius
    art works©artists concerned
    site design by DutchDeltaDesign
    in cooperation with Lucien den Arend